wybierz słownik z listy
BUDOWA ARTYKUŁU HASŁOWEGO

W zależności od charakteru definiendum, obok wyrazu hasłowego w artykułach Słownika warszawskiego mogą się znaleźć następujące elementy: informacja gramatyczna, wskazówki dotyczące wymowy, inna postać wyrazu hasłowego (np. oboczna, niepoprawna, przestarzała, gwarowa), kwalifikator, definicja, materiał ilustracyjny (kolokacje, frazeologia z objaśnieniami, przysłowia, przykłady, cytaty ze skrótem nazwiska autora lub dzieła, z ewentualną informacją doprecyzowującą znaczenie w użytym kontekście), zdrobnienia, zgrubienia (także gwarowe), objaśnienia etymologiczne, synonimy oraz informacje dodatkowe.

Artykuł hasłowy broda składa się z następujących elementów: a) od akapitu wyraz hasłowy zapisany pogrubioną czcionką (Broda), b) informacja gramatyczna („y, lm. y” – w wypadku rzeczowników standardowo są to formy dopełniacza liczby pojedynczej i mnogiej), c) postać gwarowa umieszczona w nawiasach kwadratowych ([Brzoda]), d) numer znaczenia zapisany cyfrą arabską. W omawianym artykule redaktorzy wyodrębnili 11 znaczeń. Można z nich wyabstrahować następujące stałe, choć w różny sposób realizowane części: e) definicja wyróżniona kursywą („część twarzy pod dolną wargą”), f) po dwukropku kolokacje, niektóre z objaśnieniem zapisanym kursywą po znaku = („B. spiczasta, okrągła, gładka. Druga B. = podbródek, podgardle wiszące”), g) cytaty opatrzone skrótem nazwiska autora („Młodzieńczyk on, a jeszcze ostremi włosami nie okrywał brody. P. Koch.”), h) użycia przenośne z objaśnieniem i przykładem („Przen.: † Brodą ziemię ryć, t. j. twarzą do ziemi leżeć; ginąć, polec, umierać: Ci co grozili, krwią oszpeconą ziemię brodą ryli”), i) przysłowia (np. „B. jak u proroka, a cnota jak u draba. Prz.”). Przy znaczeniu 5 pojawia się odsyłacz („5. X p. Brodacz”). W znaczeniach 8 i 9 zamiast definicji pojawia się użycie – definiowane („B. wyspy = przylądek”) lub tylko zilustrowane przykładem („B. u ostrygi – Zielona B. jest oznaką doskonałości ostryg ostendzkich”). Przy znaczeniu 11 pojawił kwalifikator bot., a następnie oryginalne stopniowanie w obrębie znaczenia: „c) B. kozia = aa) p. Szczotlicha. bb) p. Tawuła. cc) (glavaria fastigiata)”. Na końcu artykułu hasłowego znalazły się zdrobnienia („Zdr. Bródka, Bródeczka”) i zgrubienia, także gwarowe („Zgr. Bródka, Bródeczka, Brodeczka, Brodzisko, XBrodziszcze”), oraz postać „słoworodu” w nawiasach ostrokątnych.